May 23rd 2020

આખરી પળે (ભજન)

શ્રી હરિ જ લઈ જશે, ધામ આખરી પળે.
એ જ રૂદિયે પૂરશે, હામ આખરી પળે.

હું વિચારતો હતો, કેટલો શ્રીમંત હતો,
રાજ કરતો ઠાઠથી, કેટલો ધીમંત હતો,
મિથ્યા હવે એ થયા, કામ આખરી પળે…

યાદ આવ્યાં તે કર્યા, પ્રભુના સ્મરણો ઘણા,
સમય જો મળી ગયો, કર્યા સુકૃત્યો ઘણા,
આશ છે મળશે હવે, શ્યામ આખરી પળે…

ઢળ્યાં નીર નયનના, શમ્યાં તાપ જોમના,
ખુટ્યાં શ્વાસ ધમણના, રુઠ્યાં તેજ વ્યોમના,
ઠામમાં ભળી જશે, ઠામ આખરી પળે…

નામ એના છે ઘણા, રૂપ એના છે ઘણા,
છે નિરાકારી છતાં, આકારો ય છે ઘણા,
‘મનુજ’ કે’ છે રામ- રામ, રામ આખરી પળે…

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૦૫/૧૨/૨૦૨૦

May 23rd 2020

વાર તો લાગે છે

અંકૂર માંથી ફણગો ફૂટતાં, વાર તો લાગે છે.
શ્વાસ જતાં માયાથી છૂટતાં, વાર તો લાગે છે.

આ કરું, તે કરું, પેલું કરું કે ના કરવાનું કરું છું,
કરવું હશે જે, તે કરવામાં, વાર તો લાગે છે.

એક હાથથી બીજા હાથમાં, ફરતો રહ્યો’છે, એ,
ખોટા સિક્કાને ઘર મળતાં, વાર તો લાગે છે.

સંબંધોના રસતા ઉપર, ત્રિભેટાઓ આવે,
લાગણીઓની ગાંઠને છૂટતાં, વાર તો લાગે છે.

બળ, બુદ્ધિ ને ધન વધે માટે, બંદગી કરતા રે’જો,
અઘરાને સહેલું કરવામાં, વાર તો લાગે છે.

બૂરો માણસ, બૂરા ધંધા, શાને કરતો ફરે છે?
પાપની ગાગરને છલકાતાં, વાર તો લાગે છે.

રાજાઓના સપના જોવા, સૂતો રહે, આ માણસ,
પત્તાઓના મહેલો બનતાં, વાર તો લાગે છે.

લાશ થયો પણ તરતો રહ્યો છું, સરિતાના પાણીમાં,
કાણું પડે તો હોડીને ડૂબતાં, વાર તો લાગે છે.

અભિમન્યુના ચક્રવ્યુહ છે, આ જિવનના રસ્તા,
એક પછી એક એને ભેદવામાં, વાર તો લાગે છે.

ચાદર જેટલી એટલા પગને પહોળા કર,”મનુજ’
તકદીર પરના પાનને ખસતાં, વાર તો લાગે છે.

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૦૪/૨૭/૨૦૨૦

May 23rd 2020

“ કેટલા વાગ્યા ? ”

મેઘાએ ભાઈના અંતિમસંસ્કારના દિવસે ધીરૂભાઇની એક સુંદર વાત કરી હતી કે ભાઇ ને જમવા બોલાવીએ કે આરતી માટે બોલાવીએ તો ભાઇ, પહેલું એ જ પૂછતાં કે, “કેટલા વાગ્યા?”
અને, એ ઉપરથી એ જ વિષયને નજરમાં રાખી મેં આ કાવ્ય લખ્યું છે,
તે હું અહીં રજૂ કરું છું

જિવન જિવતાં કાંટા ફૂલને કેટલા વાગ્યા,
હવે આ ઘરમાં કોણ પૂછશે, “કેટલા વાગ્યા ?”

દેવ સેવાના સમયે આ બેચેની કેવી ?
ખાવા ટાણે કોઈની ગેરહાજરી કેવી ?
એવું લાગ્યું, એમના રૂમના બારણા ઉઘડ્યા,
હવે આ ઘરમાં કોણ પૂછશે, “કેટલા વાગ્યા ?”

હવે લાગશે ગુ. સા. સ.ની મીટીંગ ખાલી,
સીનીયર્સની સભાની ય રોનક ઠાલી,
એવું લાગ્યું, સીડીઓ પરથી પગલાં ઊતર્યા,
હવે આ ઘરમાં કોણ પૂછશે, “કેટલા વાગ્યા ?”

ઓફિસ રૂમના ફરનિચરનું આ દુઃખ કેવું ?,
ખુરશી પર હવે ભાર નથી એ જ દુઃખ એનું,
એવું લાગ્યું, પુસ્તકોના પાના ફફડ્યા,
હવે આ ઘરમાં કોણ પૂછશે, “કેટલા વાગ્યા ?”

જિવન જિવતાં કાંટા ફૂલને કેટલા વાગ્યા,
હવે આ ઘરમાં કોણ પૂછશે, “કેટલા વાગ્યા ?”

અસ્તુ,
ભાઇના ચરણોમાં અર્પણ,

મનોજ મહેતા – ‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
સૌજન્યઃ ગુજરાતી સહિત્ય સરિતા
ભાઇને ભાવભરી વિદાય

May 23rd 2020

જિંદગી

ધીરુ’ભાઇ’ની “ બગીચાનાં ફૂલ ” નામની પ્રકાશિત પુસ્તિકાના પાના નંબર ૧૨૯ માંથી ‘ભાઇ’એ લખેલી વિચાર કણિકાઓ મેં જોઇ અને એ ઉપરથી એક છાંદસ રચના કરવાનો મને વિચાર આવ્યો.
અને એમ જ ‘ભાઇ’ના વિચારોના મોતીઓને પરોવીને, મેં આ એમના જ સર્જનની, એમને ગમે એવી, માળા બનાવી છે, તે આજ તેમને હ્યુસ્ટન સાહિત્ય સરીતા વતી અર્પણ કરું છું.
‘ભાઇ’ને પ્રભુના ચરણોમાં સ્થાન પ્રાપ્ત થાય એવી અભ્યર્થના કરું છું, અને
આપ્ સહુને ‘ભાઇ’ના સુંદર વિચારોનું ગુઢત્વ તથા માર્મિકતા દર્શાવતું એક ગીત હવે પ્રસ્તૂત કરું છું.

જિંદગીને માણવી જ હોય તો જિંદગી ને જોવી પડે છે.
જાણવી પડે, પિછાણવી પડે, જાળવવી પડે, જિરવવી પડે છે.

જીવતાં ના કોઈ કરે યાદ, પણ, મર્યા પછી યાદ સૌ કરે છે,
જીવતાં ના કોઈ ધરે દીપક, પણ, મર્યા પછી દીપ સૌ ધરે છે,
જાણવી પડે, પિછાણવી પડે, જાળવવી પડે, જિરવવી પડે છે.

મારું મારું કરતા ગયો ઊપર, પણ, મારું ના થયું કોઈ ક્યારે,
કારણ, હું કોઇનો ના થયો તો, હવે, મારું ના રહ્યું કોઇ ક્યારે,
જાણવી પડે, પિછાણવી પડે, જાળવવી પડે, જિરવવી પડે છે.

કોડિયું છે નાનું, તારા નાના, છતાં, આપતા રહે છે, એ પ્રકાશ,
તેમ નાનો માનવ આ , હું પણ, હવે આપતો રહીશ, એ પ્રકાશ,
જાણવી પડે, પિછાણવી પડે, જાળવવી પડે, જિરવવી પડે છે.

જિંદગીને માણવી જ હોય તો જિંદગી ને જોવી પડે છે.
જાણવી પડે, પિછાણવી પડે, જાળવવી પડે, જિરવવી પડે છે.

‘ભાઇ’ ના ચરણમાં અર્પણ,
કલ્પના મહેતા તથા
મનોજ મહેતા- ‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી’
તરફથી
ભાવભરી વિદાય
૦૪/૦૮/૨૦૨૦

February 27th 2020

રેતમાં કુંપળ ખિલી નથી…

ખોયેલ મારી જિંદગી મુજ ને જડી નથી.
મરવા મને ફુરસત હજી સહેજે મળી નથી.

કરતા રહ્યા સીતમ અને જીવાડતાં રહ્યાં,
દિલમાં દુઆની પણ કમી જોવા મળી નથી.

રાખી હતી ખ્વાહિશ અમે, ઉપવન બનાવવા,
રણની કિન્તુ આ રેતમાં, કુંપળ ખિલી નથી.

રસતા ભલે છૂટા પડ્યા, આગળ મળી ગયા,
પણ, તું પડી છૂટી છતાં, આવી મળી નથી.

આંખો મહિં અંગાર છે, દિલમાં બધે પત્થર,
લાવા સમી આવી કૃતિ, જગમાં જડી નથી.

એના મરણની આ સભા ને એ સૂતો હતો,
ખુદની પ્રશસ્તિ આટલી કદી ય સુણી નથી.

જ્યારે ગયા છો આપ મુજ દુનિયા તજી, પુષ્પો !
તકદીર પરની પાંદડી, બિલકુલ ખસી નથી.

એવો હતો રાજા સ્વયં, સોનું બની ગયો,
એને હજુ માણસ થવા, યુક્તિ મળી નથી.

દરપણ મહી હું આટલું કો’ને જોવા મથ્યો,
ઓળખ મળી નથી અને છાયા ખસી નથી.

આવો નહીં તો આવવા કોશિશ કરી જુઓ,
સંગના ઉમંગની ઈચ્છા, ઓછી થઈ નથી

બે વાત યાદ રહી જશે, આખા જીવન સુધી,
સીડી ચઢી ગઈ ખરી , પણ પાછી વળી નથી.

આ મંડપ ને પિયરિયાઓ, આંસુ બની ગયા,
ડોલી ‘મનુજ’ એમાં વહી, પાછી ફરી નથી.

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૦૨/૨૭/૨૦૨૦

February 27th 2020

પંક્તિમાં હજુ અડધો લખાયો છુ.

નજર એ છો બધે ભટકે, હું કાજળ થઈ સમાયો છું.
હ્રદયના એ લહૂની હું બની લાલી છુપાયો છું.

સિતમ સહેવા હવે તો બસ મને આદત પડી ગઈ છે,
સમય પજવી ગયો છે, ને હવે મુજ થી મુંઝાયો છુ.

ખતમ થઈ જિંદગાની એમના બસ એક જ બોલ પર,
પછી બીજા વધુ સુણવા, હવે જીવતો રખાયો છું.

નિરાશા ખુદ હવે આશા વિના ફફડી રહી છે, ત્યાં-
બનીને આહ એક ડૂસકાં મહીંથી હું વિલાયો છુ.

મનાવાને ઘણાએ આવિયા ને હાથ ધોવાયા,
કરૂં હું કેમ કરી વાકિફ કે હું ખુદ થી રીસાયો છું.

ચમનમાં આટલી મસ્તી અને કલશોર આ, શાનો?
ખયાલ આવ્યો પછી કે હું બની વસંત વધાયો છું.

ચગેલો હું ગગનમાં ખૂબ ઊંચે ઊંચા મસ્તકે,
કપાયો તો ખજાનામાં કૃપણને ઘર લવાયો છું.

સહારો છોડતાં છુટશે તમારો સાથ અને મંઝિલ,
કલમથી એક પંક્તિમાં હજુ અડધો લખાયો છુ.

ઠરેલી આગને ભડકાવતાં પહેલા તમે, સમજો,
વળેલી રાખ છું એ જ્ઞાત છે, તો પણ સચવાયો છું

હજુ હમણાં જ મેં જાણ્યું , ખૂટે છે આપના શ્વાસો,
દિશામાં હું તમારી થઈ પવન, ધસમસ ફૂંકાયો છુ.

દશા મારી સમજવી હોય તો સમજો, કહે ‘મનુજ’
ભરેલો જામ છું, ખાલી થતાં પાછો ભરાયો છું.

“મનુજ” હ્યુસ્તોનવી
૦૨/૦૨/૨૦૨૦

February 27th 2020

જિંદગી (નજમ)

કેવું જીવન છે, ગમે કે ના ગમે, સેહવાનું.
નથી અહિં કે નથી ત્યાં ય હવે રેહવાનું.

જિંદગી ચાર દિવસની તો હજુ બાકી છે,
હર ઘડી એક પ્રહર જેવી મને લાગી છે,
એક એવો હું કૃપણ છું કે તારી યાદોને,
સાચવીને જ ખરચવાની ઘડી પાકી છે,
કેવી ધડકન છે કહે છે નથી ધડકવાનું,
નથી અહિં કે નથી ત્યાં ય હવે રેહવાનું.

જિંદગી છે અધૂરી બસ હવે અધૂરી સહી,
માટી છે, ચાકડો છે ને કુંભકારી છે,
કાચની બનવા જશે જ્યારે એ જે પળે,
માવજતમાં નજાકત પણ ભળે જરૂરી સહી
કેવું વાસણ છે પડ્યું તો ય નથી ખખડવાનું,
નથી અહિં કે નથી ત્યાં ય હવે રેહવાનું.

જિંદગી ખુદ કરે નર્તન અને નચાવે છે,
કઠપુતળિયો બની હસાવે છે, રડાવે છે,
આપીને ખભો ઉપર ચઢવા કરે ઇશારો,ને-
ઉપર ચઢ્યા પછી પડો તો ફરી ઉઠાવે છે,
કેવું ઘેટું છે સિંહની ખાલમાં, ગરજવાનું
નથી અહિં કે નથી ત્યાં ય હવે રેહવાનું.

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૦૭/૨૨/૨૦૧૮

February 27th 2020

નાવની હિંમત વધી ગઈ

ખુશ્બુ ભળી તો ફૂલની કિંમત વધી ગઈ.
સાહિલને જોઈ નાવની હીંમત વધી ગઈ.

પાણી મળ્યું, પ્રકાશ મળ્યો, દુરસ્ત માટીમાં,
તાજા બિયારણની પછી બરકત વધી ગઈ.

ખોટો હતો, ખખડ્યો ઘણો, રૂપિયો જહાનમાં,
હાથોમાં પરખાયો પછી, હુજ્જત વધી ગઈ.(તકરાર)

અહિં બાગમાં કંઈ કેટલા ફૂલો જમા થયા,
ને, ભ્રમરની ચાલમાં પછી રંગત વધી ગઈ.

સેવા વિના ન મેવા મળે, એવું સાંભળી,
જે રાહમાં મળે એની ખિદમત વધી ગઈ.

જીવતો હતો ત્યારે કશી કિંમત હતી નહીં,
પણ, હું ખર્યો ગગનથી ને મન્નત વધી ગઈ.

ઝરણું વહે છે દીલથી આંખોની તરફ,
પાંપણમાં કૈદ થયું, અને સિદ્દત વધી ગઈ.(પ્રતિષ્ઠા)

વિનય ભર્યો વિશ્વાસ એણે શ્વાસમાં ભર્યો,
મુર્દા જીવનમાં જિવવાની સવલત વધી ગઈ.

મિલન થયું ને સોનામાં ભળી ગઈ સુગંધ,
ભળતા વફા, ‘મનુજ’ની મિલ્કત વધી ગઈ.

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૦૬/૨૦/૨૦૧૮

February 27th 2020

બધા

જગમાં બધા ભલા નથી, બૂરા બધા નથી,
જીવતાં ન આવડે છતાં, મરતાં બધા નથી.

ન્યાયાલયોમાં લોકો સાચું કહે છે, પણ-
સોગંદ લઈને બોલતા, સાચા બધા નથી.

થાક્યો હું તમને શોધી ત્યારે મને થયું,
રસ્તા છૂટા પડે, પણ, મળતા બધા નથી.

ઠોકર જો ખાધી પ્યારમાં, આંસુ વહે છે , પણ-
આંખોમાં આંસું હોય, તે રડતા બધા નથી.

વૃક્ષો બધા ઉભા રહે, ઉન્નત કરી મસ્તક,
તૂફાનમાં ઝુકે, છતાં, પડતા બધા નથી.

અવકાશમાં જુઓ ભલે, ઇચ્છા કરી ઘણી,
તારા ભલે જુએ બધું, ખરતા બધા નથી.

બૂરા કરમ કરી પછી, ટાઢા થતાં બધા,
પશ્ચાતાપની આગમાં બળતા બધા નથી.

કે’વત ફક્ત કે’વત રહે,, માનો યા ન માનો,
કરડે કદી એ કૂતરાં, (જે) ભસતાં બધા નથી.

મૂછે ભલે એ તાવ દે, રાખી ભલે બંદુક,
ડાકુ કરે દે’કારો તો, ધસતાં બધા નથી.

પામે ઘણું જિવનમાં ને મળતું રહે અઢળક-
દેતા રહે સઘળું છતાં, ખોતા બધા નથી.

જોવાને સ્વપ્ન અય ‘મનુજ’ સુવું પડે છે, પણ-
દિવસે જુએ જે સ્વપ્નો, સૂતા બધા નથી.

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૦૩/૦૯/૨૦૧૮

February 27th 2020

ના મારે છેડો ફાડવો નથી…

(હજુ હમણાં બે દિવસ પહેલાં જ ‘બેઠક’ નોએક આર્ટીકલ જોયો અને ટાઈટલ ગમી ગયું અને પછી એક સુંદર મૌલિક રચના રચાઈ ગઈ. )

ના મારે છેડો ફાડવો નથી.
ના અહિં કે ત્યાં લાડવો નથી.

આ ખભે કે ખગે બહુ ચઢી લીધું,
એ લ્હાવો, હવે માણવો નથી.

તમ કો’ તો બાપા, સેંથો પુરું,
ખેતરમાં ભાગ પાડવો નથી.

ઘરનો છોરો શાને ઘંટી ચાટે?
માસ્તરને લોટ આપવો નથી.

બા’ર નફરતની ગંદકી કેટલી,
કચરો એ ઘરમાં લાવવો નથી.

આવે યાદ સનમ કે વતનની ધૂળ,
ભવિષ્યમાં ઇતિહાસ લાવવો નથી.

ટીપે ટીપે સરોવર ભરાય, એ-
ખબર છે, પણ, ભૂંડ-ભોટવો નથી.

વારંવાર પડ્યો છું, એટલે, ‘મનુજ’-
અંધારામાં ખાડો ખોદવો નથી.

-‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૧૨/૦૪/૨૦૧૭
શબ્દાર્થઃ ભૂંડ ભોટવો= Piggy Bank
(આ છેડો… કેમ ફાટતો હોય છે, અહીં કેટલાક કારણોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.)

« Previous PageNext Page »