February 27th 2020

જિંદગી (નજમ)

કેવું જીવન છે, ગમે કે ના ગમે, સેહવાનું.
નથી અહિં કે નથી ત્યાં ય હવે રેહવાનું.

જિંદગી ચાર દિવસની તો હજુ બાકી છે,
હર ઘડી એક પ્રહર જેવી મને લાગી છે,
એક એવો હું કૃપણ છું કે તારી યાદોને,
સાચવીને જ ખરચવાની ઘડી પાકી છે,
કેવી ધડકન છે કહે છે નથી ધડકવાનું,
નથી અહિં કે નથી ત્યાં ય હવે રેહવાનું.

જિંદગી છે અધૂરી બસ હવે અધૂરી સહી,
માટી છે, ચાકડો છે ને કુંભકારી છે,
કાચની બનવા જશે જ્યારે એ જે પળે,
માવજતમાં નજાકત પણ ભળે જરૂરી સહી
કેવું વાસણ છે પડ્યું તો ય નથી ખખડવાનું,
નથી અહિં કે નથી ત્યાં ય હવે રેહવાનું.

જિંદગી ખુદ કરે નર્તન અને નચાવે છે,
કઠપુતળિયો બની હસાવે છે, રડાવે છે,
આપીને ખભો ઉપર ચઢવા કરે ઇશારો,ને-
ઉપર ચઢ્યા પછી પડો તો ફરી ઉઠાવે છે,
કેવું ઘેટું છે સિંહની ખાલમાં, ગરજવાનું
નથી અહિં કે નથી ત્યાં ય હવે રેહવાનું.

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૦૭/૨૨/૨૦૧૮

February 27th 2020

નાવની હિંમત વધી ગઈ

ખુશ્બુ ભળી તો ફૂલની કિંમત વધી ગઈ.
સાહિલને જોઈ નાવની હીંમત વધી ગઈ.

પાણી મળ્યું, પ્રકાશ મળ્યો, દુરસ્ત માટીમાં,
તાજા બિયારણની પછી બરકત વધી ગઈ.

ખોટો હતો, ખખડ્યો ઘણો, રૂપિયો જહાનમાં,
હાથોમાં પરખાયો પછી, હુજ્જત વધી ગઈ.(તકરાર)

અહિં બાગમાં કંઈ કેટલા ફૂલો જમા થયા,
ને, ભ્રમરની ચાલમાં પછી રંગત વધી ગઈ.

સેવા વિના ન મેવા મળે, એવું સાંભળી,
જે રાહમાં મળે એની ખિદમત વધી ગઈ.

જીવતો હતો ત્યારે કશી કિંમત હતી નહીં,
પણ, હું ખર્યો ગગનથી ને મન્નત વધી ગઈ.

ઝરણું વહે છે દીલથી આંખોની તરફ,
પાંપણમાં કૈદ થયું, અને સિદ્દત વધી ગઈ.(પ્રતિષ્ઠા)

વિનય ભર્યો વિશ્વાસ એણે શ્વાસમાં ભર્યો,
મુર્દા જીવનમાં જિવવાની સવલત વધી ગઈ.

મિલન થયું ને સોનામાં ભળી ગઈ સુગંધ,
ભળતા વફા, ‘મનુજ’ની મિલ્કત વધી ગઈ.

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૦૬/૨૦/૨૦૧૮

February 27th 2020

બધા

જગમાં બધા ભલા નથી, બૂરા બધા નથી,
જીવતાં ન આવડે છતાં, મરતાં બધા નથી.

ન્યાયાલયોમાં લોકો સાચું કહે છે, પણ-
સોગંદ લઈને બોલતા, સાચા બધા નથી.

થાક્યો હું તમને શોધી ત્યારે મને થયું,
રસ્તા છૂટા પડે, પણ, મળતા બધા નથી.

ઠોકર જો ખાધી પ્યારમાં, આંસુ વહે છે , પણ-
આંખોમાં આંસું હોય, તે રડતા બધા નથી.

વૃક્ષો બધા ઉભા રહે, ઉન્નત કરી મસ્તક,
તૂફાનમાં ઝુકે, છતાં, પડતા બધા નથી.

અવકાશમાં જુઓ ભલે, ઇચ્છા કરી ઘણી,
તારા ભલે જુએ બધું, ખરતા બધા નથી.

બૂરા કરમ કરી પછી, ટાઢા થતાં બધા,
પશ્ચાતાપની આગમાં બળતા બધા નથી.

કે’વત ફક્ત કે’વત રહે,, માનો યા ન માનો,
કરડે કદી એ કૂતરાં, (જે) ભસતાં બધા નથી.

મૂછે ભલે એ તાવ દે, રાખી ભલે બંદુક,
ડાકુ કરે દે’કારો તો, ધસતાં બધા નથી.

પામે ઘણું જિવનમાં ને મળતું રહે અઢળક-
દેતા રહે સઘળું છતાં, ખોતા બધા નથી.

જોવાને સ્વપ્ન અય ‘મનુજ’ સુવું પડે છે, પણ-
દિવસે જુએ જે સ્વપ્નો, સૂતા બધા નથી.

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૦૩/૦૯/૨૦૧૮

February 27th 2020

ના મારે છેડો ફાડવો નથી…

(હજુ હમણાં બે દિવસ પહેલાં જ ‘બેઠક’ નોએક આર્ટીકલ જોયો અને ટાઈટલ ગમી ગયું અને પછી એક સુંદર મૌલિક રચના રચાઈ ગઈ. )

ના મારે છેડો ફાડવો નથી.
ના અહિં કે ત્યાં લાડવો નથી.

આ ખભે કે ખગે બહુ ચઢી લીધું,
એ લ્હાવો, હવે માણવો નથી.

તમ કો’ તો બાપા, સેંથો પુરું,
ખેતરમાં ભાગ પાડવો નથી.

ઘરનો છોરો શાને ઘંટી ચાટે?
માસ્તરને લોટ આપવો નથી.

બા’ર નફરતની ગંદકી કેટલી,
કચરો એ ઘરમાં લાવવો નથી.

આવે યાદ સનમ કે વતનની ધૂળ,
ભવિષ્યમાં ઇતિહાસ લાવવો નથી.

ટીપે ટીપે સરોવર ભરાય, એ-
ખબર છે, પણ, ભૂંડ-ભોટવો નથી.

વારંવાર પડ્યો છું, એટલે, ‘મનુજ’-
અંધારામાં ખાડો ખોદવો નથી.

-‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૧૨/૦૪/૨૦૧૭
શબ્દાર્થઃ ભૂંડ ભોટવો= Piggy Bank
(આ છેડો… કેમ ફાટતો હોય છે, અહીં કેટલાક કારણોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.)

February 27th 2020

परवरदिगार!

अपनी किस्मत से मांगा जो पाया नहीं।
हाथ हजारों है पर कुछ दे पाया नहीं।

पहले तू मुझमें ही बीलकुल रेहता था,
अब मेरी तू छडी नहीं, हम साया नहीं ।

धागों से बांधे फूलों के ठिक पीछे से,
तुझको साफ नज़र कुछ भी आता नहीं।

सजदे ऐसे उठानेकी आदत क्या हूई,
बनके पत्थर बैठा तू ऊठ पाता नहीं।

गलती किसकी है, माफी मिलेगी नहीं,
मैं तेरे दर पे, तू मेरे दर आया नहीं।

कुछ सुना था कभी कोई कथाओं में,
तू ऐसा कि तेरा कहीं कोई साया नहीं।

मन्नतें मांग कर, फूल हाथों में लिये,
राह देखी बहुत पर तू आया नहीं।

डोली कांधों पे थी, पर मना कर दीया,
फिर ना केहना तुम्हें कोई लाया नहीं।

तोडे इतने है दील तुने, मेरे खुदा-
शहर में कोई खाली मयखाना नहीं।

साथ आये है, साथ ही है, फिर भी क्युं?
अपनों की मेह्फिल में अपना सा नही।

तेरी नज़र ने हम को ऐसे बांधा है ,
अब मै अपनी नज़र से देख पाता नहीं

धागों ताविजों के उलझे ये चक्कर में,
बंधा क्या ‘मनुज’ बस खुल पाता नहीं।

क्या ‘मनुज’ ये सीला खत्म होगा कभी?
जाम खाली कोई अब छलकाता नहीं।

‘मनुज’ ह्युस्तोनवी
०४/१७/२०१७

September 21st 2017

પુનર્જન્મ

આ સમય કો’ ઢળી રહ્યું છે, હસ્તિ સમેટી ખુદની,
એ જ પછી ઊગી રહ્યું છે, જ્યોતિ પ્રસારી ખુદની.

-જન્મ-

આગમન સાથે થાળી ઉપર વેલણ રણકી ઉઠ્યાં,
કો’કે પેંડા, કો’કે જલેબી ફળિયે ફળિયે મૂક્યાં,
ક્યાંક કોઇ અભાગણીના આંસૂડા ના ખૂટ્યાં,
એક પળ માં જણનારીએ ક્યાંક સ્વાસ મૂક્યાં,
જોષ જોવડાવવા ક્યાંક કશે માવતર ઊમટ્યા,
આશ, ઉમંગ ને સપનાના વાવેતર આંખે ખડક્યાં,

પાણી છે, પ્રકાશ છે, માટી, પવન ને તેજ છે,
એવી કુંપળ ખિલી ઉઠી છે, હસ્તિ બનાવી ખુદની

-મૃત્યુ-

અંતે કોઇને ઠાઠડી, તો કોઇને પેટી સાંપડી,
માટી, માટીમાં મળી કે પંચ મહાભૂતમાં મળી,
મુઠ્ઠી હતી જે વળેલી, ખુલી જતાં જ ફરી વળી,
વાતાવરણમાં બે મીનીટના મૌનની છાયા ઢળી,
લૌકિક આયુષ્ય રેખાઓ ઓગળી જતી ભાળી,
આંખ ક્યાંક હસી ઊઠી તો કોઈની રડતી ભાળી,

શ્વેત, કાળાં વસ્ત્રોની, આખર સલામી મળી નથી, ને-
કાચા, પાકાં, ફળ ખર્યા છે, હસ્તિ ગુમાવી ખુદની.

-પુનર્જન્મ –

વન વગડો હો હરિયાળો કે નિર્જળ રણનો વાસ,
રેત, માટી કે પથ્થરિયાળો, કંકર, દળદળ ઘાસ,
હળ કે ટ્રેક્ટર ફરી વળ્યાં છો, પાડી ઘેરા ચાસ,
પરસેવાથી લથપથ એવા વિત્યાં કેટલાં ય માસ,
ફળનાં ઠળિયાં થોકર ખાતાં, ઠીબે ચઢે આસપાસ,
અનાયાસે પણ ફળી ઉઠે, કદિ કોઇ નિરાશની આશ,

બીજ, ઠળિયા, અંકૂર, ગોટલી, ઈંડા, બચ્ચા ને પરાગ-
ભટકે સ્વયંભુ ભવાટવીમાં, હસ્તિ બદલાવી ખુદની.

-‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી – ૧૧-૧૮-૨૦૦૬
(છંદોક્ત રુપાંતર તારિખઃ ૦૯/૧૬/૨૦૧૭)

May 20th 2017

કુતુહલ

વાત મારી તમારી નથી, બસ હવે.
જો, બધાને પડ્યો છે મહીં, રસ હવે.

હા, રડારોળ તો દિલમાં ચાલુ છે,
સુણ, વિદુષક બન્યાની હસાહસ હવે.

પાપ અહિંયા કર્યે જાય છે, એટલાં-
જાય ન્હાવા પછીથી બનારસ હવે.

હાડ પીંજર સમાં હાલતાં ચાલતાં-
આગ સ્પર્શી ગઈ એક દિવસ હવે.

બીજ બોયાં પછી જળ ન પાયું કદી,
કેમનો આવશે, ફસલમાં કસ હવે.

ધડકનો શ્વાસનો એક-તારો બની,
જિવન સંગીતનો ઘુંટશે, રસ હવે.

સત્યને, શીવને, સુંદરમને ભજતાં,
જીવ, તું શીવ થઈ અનંતે વસ હવે.

રાખ, આકાર નિતનવા સ્વાંગમાં ભલે,
જાણું છું, તું નિરાકાર છે, બસ હવે.

આવનારી ઘડી, હાલની આ ઘડી-
ને કહેતી રહે છે, ‘મનુજ’, ખસ હવે.

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૦૫/૨૦/૨૦૧૭

April 18th 2017

ક્ષણ

તમે માનો, જો પળ છે, દૂર-સુદૂર,
આ જીવન,પણ છે, મોતથી સુમધૂર.

જુઓ, અટકળ કરે, મન જીવવાને,
પાઈ લપસ્યા કરે, રુપિયો બનવાને,
ધૂળ રજકણ બને, ઉંચે ઊડવાને,
બીજ વળગણ કરે, વૃક્ષ બનવાને,
ભ્રમર ચાહે વન ઉપવન ભમવાને,
ચન્દ્ર ભટકે ગગન ઉજળો થાવાને,
ક્રિયા ઝાઝી પણ કર્તા છે ક્ષણભંગૂર,
આ જીવન, પણ છે, મોતથી સુમધૂર.

પળનો શ્વાસ જુઓ, અવિશ્વાસ જુઓ,
પળનું અંતર જુઓ કે વૃધ્ધિ જુઓ,
પળનું માપ જુઓ યા વજન જુઓ,
પળનાં રાગ જુઓ અથવા રંગ જુઓ,
પળનાં વેણ સૂણો, શ્રવણનું ઝેર જુઓ,
પળની ખ્યાતિ જુઓ, અધોગતિ જુઓ,
ભાસ, આભાસનો આ કેવો મગરૂર!
આ જીવન, પણ છે, મોતથી સુમધૂર

તમે માનો, જો પળ છે, દૂર-સુદૂર,
આ જીવન,પણ છે, મોતથી સુમધૂર.

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૦૪/૦૮/૨૦૧૭
(અમારા અંતરંગ મિત્રો, શ્રીમતિ સ્મિતાબેન
અને નિશીથભાઇ વસાવડાએ તા. ૦૪/૧૫/૨૦૧૭
ના રોજ, એમના નિવાસસ્થાને રાખેલા એક
મિલન સમારંભમાં, હું કાંઈક- ‘ઝિંદગી’
વિષય પર- બોલું એવી ઇચ્છા દર્શાવી હતી.
અને, એક સુંદર નઝમ ની રચના થઈ ગઈ.)

November 8th 2016

આભાસ

આ ફૂલ સી નાજુક પલક પર આસ જો ભટક્યા કરે.
ચટ્ટાન તોડી વહી જવા, કોમળ ઝરણ છટક્યા કરે.

ઈચ્છા મને એવી ખરી માથું મળે મજબૂત, તો-
જીવન પછી દુઃખ ડૂંગરા માથે ભલે ખડક્યા કરે.

આ પાપના કંઈ કેટલાં, એ પોટલાં વેંઢારશે,
છ ઘટાડતાં એ બાર બીજાં ઊંચકી ભટક્યા કરે.

આ તરફ તો ચાહત તણો સાગર હલકતો થઈ ગયો,
ને, એમની કાગળ કશ્તિ એમાં તરવા સરક્યા કરે.

લાખો ઘરેણા તો કરે કુરબાન સધવા, જગતમાં,
જો ચાંદલો ચૂડી સલામત ને નફ્સ ધબક્યા કરે.

ચગડોળની આ તરફ હું છું ને તમે પેલી તરફ,
પળ પળ પરિઘ ચગડોળનો ઓછો થવા ભટક્યા કરે.

વસમી જુદાઈનો અનુભવ કરતો રહી, વિખુટો પડી,
મંદીરનો ઘંટારવ સર્વેના કર્ણ પર રણક્યા કરે.

ચાહત સરી આવી ‘મનુજ’ ખોળે અને જંપી ગઈ,
સિતમો હવે ચારે તરફ ફોજો ભલે ખડક્યા કરે.

(છંદ રચનાઃ રજઝ
ગાગાલગા, ગાગાલગા, ગાગાલગા, ગાગાલગા)

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૧૧/૦૮/૨૦૧૬

April 5th 2016

કરુણ પ્રશસ્તિ

કાગળના કોડિયાનો દીવો પધરાવીને પાણીથી વાત કરી લીધી,
આંખોના આંસુએ પાંપણની ના છતાં, હેલી મુષળધાર કરી લીધી.

શૈશવના સોણલા રમકડામાં સાચવીને
રાખ્યા’તા ઉપર માળિયામાં શાચવીને
ચાન્દનીની ચાદર્માં પાડેલા ડાઘ જોઈ
ઝાકળથી ભાત ભરી લીધી…….. કાગળના કોડિયાનો

યૌવન ઘેન ઘોળયાં, આંખોનાં ઝરુખામાં
પીધા પીવડાવ્યાં, ઝુલ્ફની ધૂપ છાંવમાં
કામ રૂપી અગ્નિએ, રૂ ની એ ગાંસડી,
ધબકતી નવજાત કરી લીધી…….. કાગળના કોડિયામાં

ફૂટ્કળિયા મિંઢળ, મોતી શાં ટૂટ્યાં, પળમાં,
સંબંધો ડુસકે ચઢી પાછા વળ્યાં, પળમાં
યાદોને ફૂલ સમજી, સમયની દોરડીમાં
પરોવીને હાર કરી લીધી………

કાગળના કોડિયાનો દીવો પધરાવીને પાણીથી વાત કરી લીધી,
આંખોના આંસુએ પાંપણની ના છતાં, હેલી મુષળધાર કરી લીધી.

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી – ૦૭/૨૪/૨૦૦૩

« Previous PageNext Page »