મનોકલ્પ

અમારી વાત ક્યાં છે, આપની છે.
મળો કે ના મળો, મેળાપની છે.

સડક પર કોઈ રાહી ના મળે, તો-
ક્વચિત આ ચાલ, પણ, કોવીદની છે.

મળી ખાદી અને ખુરશી હવે, તો-
દિવાળી, આજ કોના બાપની છે.

ભલે કાંટા મળે ફૂલોને બદલે,
કરી ઈચ્છા ફકત સંગાથની છે.

હવે સીધું સરળ જિવવું મને છે,
ભુલો જે પણ કરી ભુતકાળની છે.

હજી હમણાં જ એના પગલાં જોયા,
જમીં પરની લકીરો સાપની છે.

છલકતા જામ વાળી મેહફિલો, તો-
ઉછળતા જોમના ઉન્માદની છે.

બધે જ શહેરમાં ચર્ચા, અમારા-
સંબંધોમાં પડેલી ગાંઠની છે.

ગગનમાં છે કરોડો તારલાઓ,
નથી ચાંદો છતાં, પણ, રોશની છે.

મુદત જો ખતમ ના થઈ હો, તો-
દર્શન દે જો, ઘડી વિલાપની છે.

બદનના હાટ માંડ્યા છે,ઘણાએ-
નથી ખબર કે કમાણી પાપની છે.

ભય ઉપર વિજયની અનુભૂતિ, જુઓ-
‘મનુજ’ના શ્વાસમાં વિશ્વાસની છે.

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૦૫/૨૩/૨૦૨૦

પડતા બોલ ઝીલું છું એની જરા ય ખબર નથી.
અમને ખબર છે, એમને અમારી કદર નથી.

જીભનો તો કૂચો વાળ્યો, કહી કહીને થાક્યા,
પત્થર ઉપર પાણી સમજો, કોઈ અસર નથી.

ટી વી સમક્ષ બેસી ગયા, વાળીને પલાંઠી,
ઢસરડા હું કર્યા કરું છું, તો પણ નજર નથી.

પીડા હો પીરીયડની અથવા પ્રસૂતિનું ટાણું,
રાંધીને ખવડાવીએ, પણ, એવી સમજ નથી.

સવારમાં પરભાતિયાં, સાંભળવાના મૂકી,
રાગડા સુણવા બેસતાં, સમયની ગમ નથી.

ફાં ફાં માર્યે મળે ન કાંઈ, ઘરમાં શોધે, જો-
ખાંડ-ચાના ડબ્બા, પણ, ક્યાં છે ખબર નથી.

છાપુ-બાપુ ઊંચું મૂકો, કહી કામ પૂછિએ, તો-
રમુજમાં એ પ્રશ્ન કરે, “ચા-બા ગરમ નથી?”

બે વસ્તુની ખરીદીએ, અમસ્તાં ય જો મોકલ્યા-
બે વાર ફોન કર્યા વગર, આવ્યા પરત નથી.

કેવાં ફૂટલા નસીબ છે, ‘મનુજ’ મળ્યા, બાકી-
ગૌરી વ્રતની પૂજા માં, રાખી કસર નથી.

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૦૫/૧૫/૨૦૨૦

અંકૂર માંથી ફણગો ફૂટતાં, વાર તો લાગે છે.
શ્વાસ જતાં માયાથી છૂટતાં, વાર તો લાગે છે.

આ કરું, તે કરું, પેલું કરું કે ના કરવાનું કરું છું,
કરવું હશે જે, તે કરવામાં, વાર તો લાગે છે.

એક હાથથી બીજા હાથમાં, ફરતો રહ્યો’છે, એ,
ખોટા સિક્કાને ઘર મળતાં, વાર તો લાગે છે.

સંબંધોના રસતા ઉપર, ત્રિભેટાઓ આવે,
લાગણીઓની ગાંઠને છૂટતાં, વાર તો લાગે છે.

બળ, બુદ્ધિ ને ધન વધે માટે, બંદગી કરતા રે’જો,
અઘરાને સહેલું કરવામાં, વાર તો લાગે છે.

બૂરો માણસ, બૂરા ધંધા, શાને કરતો ફરે છે?
પાપની ગાગરને છલકાતાં, વાર તો લાગે છે.

રાજાઓના સપના જોવા, સૂતો રહે, આ માણસ,
પત્તાઓના મહેલો બનતાં, વાર તો લાગે છે.

લાશ થયો પણ તરતો રહ્યો છું, સરિતાના પાણીમાં,
કાણું પડે તો હોડીને ડૂબતાં, વાર તો લાગે છે.

અભિમન્યુના ચક્રવ્યુહ છે, આ જિવનના રસ્તા,
એક પછી એક એને ભેદવામાં, વાર તો લાગે છે.

ચાદર જેટલી એટલા પગને પહોળા કર,”મનુજ’
તકદીર પરના પાનને ખસતાં, વાર તો લાગે છે.

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૦૪/૨૭/૨૦૨૦

ખોયેલ મારી જિંદગી મુજ ને જડી નથી.
મરવા મને ફુરસત હજી સહેજે મળી નથી.

કરતા રહ્યા સીતમ અને જીવાડતાં રહ્યાં,
દિલમાં દુઆની પણ કમી જોવા મળી નથી.

રાખી હતી ખ્વાહિશ અમે, ઉપવન બનાવવા,
રણની કિન્તુ આ રેતમાં, કુંપળ ખિલી નથી.

રસતા ભલે છૂટા પડ્યા, આગળ મળી ગયા,
પણ, તું પડી છૂટી છતાં, આવી મળી નથી.

આંખો મહિં અંગાર છે, દિલમાં બધે પત્થર,
લાવા સમી આવી કૃતિ, જગમાં જડી નથી.

એના મરણની આ સભા ને એ સૂતો હતો,
ખુદની પ્રશસ્તિ આટલી કદી ય સુણી નથી.

જ્યારે ગયા છો આપ મુજ દુનિયા તજી, પુષ્પો !
તકદીર પરની પાંદડી, બિલકુલ ખસી નથી.

એવો હતો રાજા સ્વયં, સોનું બની ગયો,
એને હજુ માણસ થવા, યુક્તિ મળી નથી.

દરપણ મહી હું આટલું કો’ને જોવા મથ્યો,
ઓળખ મળી નથી અને છાયા ખસી નથી.

આવો નહીં તો આવવા કોશિશ કરી જુઓ,
સંગના ઉમંગની ઈચ્છા, ઓછી થઈ નથી

બે વાત યાદ રહી જશે, આખા જીવન સુધી,
સીડી ચઢી ગઈ ખરી , પણ પાછી વળી નથી.

આ મંડપ ને પિયરિયાઓ, આંસુ બની ગયા,
ડોલી ‘મનુજ’ એમાં વહી, પાછી ફરી નથી.

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૦૨/૨૭/૨૦૨૦

अपनी किस्मत से मांगा जो पाया नहीं।
हाथ हजारों है पर कुछ दे पाया नहीं।

पहले तू मुझमें ही बीलकुल रेहता था,
अब मेरी तू छडी नहीं, हम साया नहीं ।

धागों से बांधे फूलों के ठिक पीछे से,
तुझको साफ नज़र कुछ भी आता नहीं।

सजदे ऐसे उठानेकी आदत क्या हूई,
बनके पत्थर बैठा तू ऊठ पाता नहीं।

गलती किसकी है, माफी मिलेगी नहीं,
मैं तेरे दर पे, तू मेरे दर आया नहीं।

कुछ सुना था कभी कोई कथाओं में,
तू ऐसा कि तेरा कहीं कोई साया नहीं।

मन्नतें मांग कर, फूल हाथों में लिये,
राह देखी बहुत पर तू आया नहीं।

डोली कांधों पे थी, पर मना कर दीया,
फिर ना केहना तुम्हें कोई लाया नहीं।

तोडे इतने है दील तुने, मेरे खुदा-
शहर में कोई खाली मयखाना नहीं।

साथ आये है, साथ ही है, फिर भी क्युं?
अपनों की मेह्फिल में अपना सा नही।

तेरी नज़र ने हम को ऐसे बांधा है ,
अब मै अपनी नज़र से देख पाता नहीं

धागों ताविजों के उलझे ये चक्कर में,
बंधा क्या ‘मनुज’ बस खुल पाता नहीं।

क्या ‘मनुज’ ये सीला खत्म होगा कभी?
जाम खाली कोई अब छलकाता नहीं।

‘मनुज’ ह्युस्तोनवी
०४/१७/२०१७

આ સમય કો’ ઢળી રહ્યું છે, હસ્તિ સમેટી ખુદની,
એ જ પછી ઊગી રહ્યું છે, જ્યોતિ પ્રસારી ખુદની.

-જન્મ-

આગમન સાથે થાળી ઉપર વેલણ રણકી ઉઠ્યાં,
કો’કે પેંડા, કો’કે જલેબી ફળિયે ફળિયે મૂક્યાં,
ક્યાંક કોઇ અભાગણીના આંસૂડા ના ખૂટ્યાં,
એક પળ માં જણનારીએ ક્યાંક સ્વાસ મૂક્યાં,
જોષ જોવડાવવા ક્યાંક કશે માવતર ઊમટ્યા,
આશ, ઉમંગ ને સપનાના વાવેતર આંખે ખડક્યાં,

પાણી છે, પ્રકાશ છે, માટી, પવન ને તેજ છે,
એવી કુંપળ ખિલી ઉઠી છે, હસ્તિ બનાવી ખુદની

-મૃત્યુ-

અંતે કોઇને ઠાઠડી, તો કોઇને પેટી સાંપડી,
માટી, માટીમાં મળી કે પંચ મહાભૂતમાં મળી,
મુઠ્ઠી હતી જે વળેલી, ખુલી જતાં જ ફરી વળી,
વાતાવરણમાં બે મીનીટના મૌનની છાયા ઢળી,
લૌકિક આયુષ્ય રેખાઓ ઓગળી જતી ભાળી,
આંખ ક્યાંક હસી ઊઠી તો કોઈની રડતી ભાળી,

શ્વેત, કાળાં વસ્ત્રોની, આખર સલામી મળી નથી, ને-
કાચા, પાકાં, ફળ ખર્યા છે, હસ્તિ ગુમાવી ખુદની.

-પુનર્જન્મ –

વન વગડો હો હરિયાળો કે નિર્જળ રણનો વાસ,
રેત, માટી કે પથ્થરિયાળો, કંકર, દળદળ ઘાસ,
હળ કે ટ્રેક્ટર ફરી વળ્યાં છો, પાડી ઘેરા ચાસ,
પરસેવાથી લથપથ એવા વિત્યાં કેટલાં ય માસ,
ફળનાં ઠળિયાં થોકર ખાતાં, ઠીબે ચઢે આસપાસ,
અનાયાસે પણ ફળી ઉઠે, કદિ કોઇ નિરાશની આશ,

બીજ, ઠળિયા, અંકૂર, ગોટલી, ઈંડા, બચ્ચા ને પરાગ-
ભટકે સ્વયંભુ ભવાટવીમાં, હસ્તિ બદલાવી ખુદની.

-‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી – ૧૧-૧૮-૨૦૦૬
(છંદોક્ત રુપાંતર તારિખઃ ૦૯/૧૬/૨૦૧૭)

વાત મારી તમારી નથી, બસ હવે.
જો, બધાને પડ્યો છે મહીં, રસ હવે.

હા, રડારોળ તો દિલમાં ચાલુ છે,
સુણ, વિદુષક બન્યાની હસાહસ હવે.

પાપ અહિંયા કર્યે જાય છે, એટલાં-
જાય ન્હાવા પછીથી બનારસ હવે.

હાડ પીંજર સમાં હાલતાં ચાલતાં-
આગ સ્પર્શી ગઈ એક દિવસ હવે.

બીજ બોયાં પછી જળ ન પાયું કદી,
કેમનો આવશે, ફસલમાં કસ હવે.

ધડકનો શ્વાસનો એક-તારો બની,
જિવન સંગીતનો ઘુંટશે, રસ હવે.

સત્યને, શીવને, સુંદરમને ભજતાં,
જીવ, તું શીવ થઈ અનંતે વસ હવે.

રાખ, આકાર નિતનવા સ્વાંગમાં ભલે,
જાણું છું, તું નિરાકાર છે, બસ હવે.

આવનારી ઘડી, હાલની આ ઘડી-
ને કહેતી રહે છે, ‘મનુજ’, ખસ હવે.

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૦૫/૨૦/૨૦૧૭

તમે માનો, જો પળ છે, દૂર-સુદૂર,
આ જીવન,પણ છે, મોતથી સુમધૂર.

જુઓ, અટકળ કરે, મન જીવવાને,
પાઈ લપસ્યા કરે, રુપિયો બનવાને,
ધૂળ રજકણ બને, ઉંચે ઊડવાને,
બીજ વળગણ કરે, વૃક્ષ બનવાને,
ભ્રમર ચાહે વન ઉપવન ભમવાને,
ચન્દ્ર ભટકે ગગન ઉજળો થાવાને,
ક્રિયા ઝાઝી પણ કર્તા છે ક્ષણભંગૂર,
આ જીવન, પણ છે, મોતથી સુમધૂર.

પળનો શ્વાસ જુઓ, અવિશ્વાસ જુઓ,
પળનું અંતર જુઓ કે વૃધ્ધિ જુઓ,
પળનું માપ જુઓ યા વજન જુઓ,
પળનાં રાગ જુઓ અથવા રંગ જુઓ,
પળનાં વેણ સૂણો, શ્રવણનું ઝેર જુઓ,
પળની ખ્યાતિ જુઓ, અધોગતિ જુઓ,
ભાસ, આભાસનો આ કેવો મગરૂર!
આ જીવન, પણ છે, મોતથી સુમધૂર

તમે માનો, જો પળ છે, દૂર-સુદૂર,
આ જીવન,પણ છે, મોતથી સુમધૂર.

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૦૪/૦૮/૨૦૧૭
(અમારા અંતરંગ મિત્રો, શ્રીમતિ સ્મિતાબેન
અને નિશીથભાઇ વસાવડાએ તા. ૦૪/૧૫/૨૦૧૭
ના રોજ, એમના નિવાસસ્થાને રાખેલા એક
મિલન સમારંભમાં, હું કાંઈક- ‘ઝિંદગી’
વિષય પર- બોલું એવી ઇચ્છા દર્શાવી હતી.
અને, એક સુંદર નઝમ ની રચના થઈ ગઈ.)

આ ફૂલ સી નાજુક પલક પર આસ જો ભટક્યા કરે.
ચટ્ટાન તોડી વહી જવા, કોમળ ઝરણ છટક્યા કરે.

ઈચ્છા મને એવી ખરી માથું મળે મજબૂત, તો-
જીવન પછી દુઃખ ડૂંગરા માથે ભલે ખડક્યા કરે.

આ પાપના કંઈ કેટલાં, એ પોટલાં વેંઢારશે,
છ ઘટાડતાં એ બાર બીજાં ઊંચકી ભટક્યા કરે.

આ તરફ તો ચાહત તણો સાગર હલકતો થઈ ગયો,
ને, એમની કાગળ કશ્તિ એમાં તરવા સરક્યા કરે.

લાખો ઘરેણા તો કરે કુરબાન સધવા, જગતમાં,
જો ચાંદલો ચૂડી સલામત ને નફ્સ ધબક્યા કરે.

ચગડોળની આ તરફ હું છું ને તમે પેલી તરફ,
પળ પળ પરિઘ ચગડોળનો ઓછો થવા ભટક્યા કરે.

વસમી જુદાઈનો અનુભવ કરતો રહી, વિખુટો પડી,
મંદીરનો ઘંટારવ સર્વેના કર્ણ પર રણક્યા કરે.

ચાહત સરી આવી ‘મનુજ’ ખોળે અને જંપી ગઈ,
સિતમો હવે ચારે તરફ ફોજો ભલે ખડક્યા કરે.

(છંદ રચનાઃ રજઝ
ગાગાલગા, ગાગાલગા, ગાગાલગા, ગાગાલગા)

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૧૧/૦૮/૨૦૧૬

આદત આ કેવી પડી છે ગજબની, કરો માંગણીને હું આપું છું તમને.

કાપી લીધા હાથ મારા તમે ને, છતાં હાથ માંગ્યો, હું આપું છું તમને.
.

આકાશે ઉંચા ચઢાવ્યા તમોને, અપાવ્યા સિતારા ને ચંદ્ર તમોને,

સાગર ખુંદાવ્યા જગતના બધાય, અપાવ્યા પરવાળાં ને મોતી બધા ય

ખાધું પીધું રાજ કીધું અમારું, હવે જાન માંગ્યો, હું આપું છું તમને.
.

પોતાનો માની મને જાણતા’તા, પછી પારકો હું અચાનક થયો’તો,

સરકાવ્યો મુજને બદનથી તમારા, સરપ કાંચળી ને તજે એમ મુજને,

સગપણના સાચા ત્રિભેટે મળ્યા છો, ફરી સાથ માંગ્યો, હું આપું છું તમને.

‘મનુજ’ હ્યુસ્તોનવી
૦૧/૦૧/૨૦૧૫

( અને એક કવિતાને ઈસુના નવા વર્ષે સુંદર આકાર મળી ગયો.)